بررسی وضعیت تولیدات علمی ایران در حوزه‌ی انرژی و سوخت و مقایسه‌ی آن با کشورهای خاورمیانه

سابقه و هدف: بررسی کمّی و کیفی تولیدات علمی حوزه­‌های مختلف، امروزه در دانشگاه‌­ها و مراکز علمی مورد توجه قرار گرفته است. هدف این پژوهش، تعیین وضعیت تولیدات علمی ایران در حوزه­‌ی انرژی و سوخت و مقایسه‌­ی آن با کشورهای خاورمیانه می‌­باشد. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و به روش علم‌­سنجی انجام شده است. داده‌­های آن با استفاده از بخش جستجوی پیشرفته پایگاه استنادی Web of Science گردآوری شده است. این داده‌­ها مربوط به حوزه­‌ی انرژی و سوخت در بین سال­‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۷ می‌­باشد. برای تحلیل داده­‌ها و ترسیم نقشه‌­های علمی نرم­‌افزارهای HistCite و VOSviewer بکار گرفته شده است و برای تحلیل داده­‌های آماری، از نرم­‌افزار اکسل استفاده شده است. یافته‌ها: نتایج نشان داد که ایران در زمینه­‌ی انرژی و سوخت ۱۰۸۷۰ مدرک نمایه شده در این پایگاه دارد. بیشترین تعداد مدارک مربوط به سال ۲۰۱۶ است. ایران از لحاظ تعداد مدارک در این حوزه جایگاه سیزدهم در جهان و جایگاه اول را در خاورمیانه داراست. همچنین از لحاظ همکاری­‌های بین­‌المللی در خاورمیانه و جهان به ترتیب بیشترین همکاری­‌های ایران با کشورهای ترکیه و ایالات متحده آمریکا است. پررخدادترین کلیدواژه­‌های به کار گرفته شده توسط پژوهشگران ایرانی به ترتیب optimization، genetic algorithm و exergy است. همچنین با بررسی موضوعات کار شده در مقالات پراستناد دنیا مشخص شد این مقالات بیشتر روی موضوعات مربوط به انرژی­‌های تجدیدپذیر تمرکز داشته­‌اند، در حالی که بیشترین تمرکز پژوهشی ایران روی موضوعات مربوط به انرژی‌های تجدیدناپذیر است. نتیجه‌گیری: نتایج حاکی از روند رو به رشد مدارک ایران در این حوزه است. اگرچه ایران از لحاظ تعداد مدارک، جایگاه خوبی در خاورمیانه دارد، اما از لحاظ تعداد استنادات و شاخص هرش عملکرد ضعیفی داشته است که این مسئله باید مورد توجه قرار گیرد.